Standardizacija polen
Više o polenu pogledati na Polen
Obzirom na hemijska i nutritivna svojstva polena on se oduvijek koristio u narodnoj medicini, prehrani, kozmetici i sličnim djelatnostima. Međutim, sastav i hemija polena, zbog raznolikosti njegovih biljnih izvora još uvijek nisu standardizirani, što ograničava njegovu primjenu. Posljednjih desetljeća hemija polena je intezivno istraživana. Polen ima vrlo raznolik hemijski sastav što otežava njegovu standardizaciju i primjenu u proizvodnji funkcionalne hrane, dodataka prehrani i lijekova. U polenu se nalaze brojne biološki aktivne komponente koje imaju povoljan utjecaj na zdravlje. Sadrži brojne antioksidanse, a time nastaje i njegova neizmjerna korist po zdravlje. Danas se vrlo malo upotrebljava samostalno ili u kombinaciji sa drugim pčelinjim proizvodima ili ljekovitim biljem, zbog nepoznavanja tehnologije prikupljanja, konzerviranja do pakiranja i distribucije. Za sada, polen se ograničeno koristi u savremenoj farmaciji, medicini i prehrambenoj tehnologiji zbog nedovoljnih znanstvenih istraživanja o njegovim raznolikim hemijskim, fizičkim i zdravstvenim svojstvima.
Polen i perga
Polen je prah koji pčele prikljaju sa medonosnih polenskih biljaka, pa samim tim nije pčelinji proizvod. Fermentacijom i obradom pcele proizvode pergu ili pčelinji kruh koji je izvorni proizvod pčele i ima gradivnu i regulacijsko zastitnu ulogu u organizmu pčele.
Polen
Polen ima vrlo raznolik hemijski sastav što otežava njegovu standardizaciju i primjenu u proizvodnji funkcionalne hrane, dodataka prehrani i lijekova. U polenu se nalaze različite biološki aktivne komponente koje imaju povoljan utjecaj na zdravlje. Sadrži brojne antioksidanse, koji daju neizmjernu korist po zdravlje kako pčela tako i ljudi. Danas se vrlo malo upotrebljava samostalno ili u kombinaciji sa drugim pčelinjim proizvodima ili ljekovitim biljem. To je zbog nepoznavanja postupka prikupljanja, tehnološke prerade, konzerviranja i zastite od kvarenja, pa do pakiranja i distribucije.Za sada, polen se ograničeno koristi u savremenoj farmaciji, medicini i prehrambenoj tehnologiji zbog nedovoljnih znanstvenih istraživanja o njegovim raznolikim hemijskim, fizičkim i zdravstvenim svojstvima.
Postoji potreba da se razviju jedinstveni standardi za kvalitetu polena koji bi se primjenjivali u svijetu, a jedan od njih bi moga biti World wide polen standard . Određene forme nacionalnih standarda za polen postoje u Bugarskoj (Bugarski standardni 2567111-91), Poljskoj (PN-R-78893 “Obnóza pylkowe” – Poljski zakon za pčelinji polen) i Švicarskoj (Polen Bienenprodukte, BAG -Swiss, Savezni ured za javno zdravstvo).
Proteini polena
Proteini su najvažniji nutritivni sastojak polena, jer su oni gradivna tvar pčelinjeg organizma. Proteini su prirodni polimeri aminokiselina vezanih najčešće peptidnom vezom, a raznovrsne su strukture i građe.U strukturi proteina nalaze se neesencijalne, ali i esencijalne aminokiseline, koje čovjek ne može sam sintetizirati, nego ih mora unositi s hranom. Sadrži i ribonukleinske kiseline. U polenu mogu biti prisutni enzimi poput katalaze i invertaze.
Proteini polena su osnovne gradivne materije pčele, a za rast jedne radilice od larve do odrasle faze potrebno oko 120 do 145 mg polena. Prosječno pčelinje društvo može prikupiti oko 20 do 57 kg polena tokom godine.
Lipidi polena
Razlike sadržaja lipidnih komponenti postoje zbog različitog botaničkog porijekla polena. Sadrži uglavnom polarne i neutralne masti (mono-, di- i trigliceride), kao i male količine masnih kiselina, sterina i ugljikovodika. Mogu se pojaviti i slobodne masne kiseline. Oko polovine masnih kiselina se nalaze kao nezasićene, a to su oleinska, linolna (omega-6) i linolenska (omega-3). Kao lipidne komponente mogu biti prisutni fitosteroli, a osobito p-sitosterol.
Ugljikohidrati polena
U pčelinjem polenu se nalaze i jednostavni šećeri kao što su fruktoza, glukoza i saharoza,koji potiču iz nektara. Polisaharidi kao što je pektin, celuloza, lignin, sporopolenin i drugi su uglavnom polenske komponente vanjske eksine polenskog zrna. Od organskih kiselina prisutna je mliječna kiselina, a mogu biti prisutne i jabučna, vinska ili druge kiseline.
Tabela Hemijski sastav suhog pčelinjeg polena
| rb | MAKRONUTRIJENTI | SADRŽAJ (MIN-MAX) g/100 g SUHE MASE |
| 1 | Proteini | 10 – 40 |
| 2 | Lipidi | 1 – 13 |
| 3 | Ugljikohidrati | 13 – 55 |
| 4 | Prehrambena vlakna | 0,3 – 20 |
| 5 | Pepeo | 2 – 6 |
| 6 | Ostalo | 2 – 5 |